Η άσκηση είναι τρόπος ζωής

Ως διατροφολόγος είμαι κάπως αντισυμβατική. Δε θα σχεδιάσω μια διατροφή για να χάσει κάποιος γρήγορα τα κιλά που του περισσεύουν ούτε θα τον δικαιολογήσω που βιάζεται να πετύχει το στόχο του επειδή έχει γάμο ή βαφτίσια στο προσεχές πρόγραμμά του. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτάσει κανείς στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Το ζήτημα είναι η οδός που θα επιλέξει. Η μια είναι η εύκολη και (πιθανώς) γρήγορη, όμως αναξιόπιστη σε βάθος χρόνου, και η άλλη λύση είναι όταν το αποτέλεσμα έρχεται πιο δύσκολα, πιο αργά αλλά και πιο σταθερά. Αυτή τη δεύτερη υποστηρίζω και παρακάτω θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω γιατί είναι ο δρόμος που σας προτείνω.

Βασική έννοια που πρέπει να γίνει κατανοητή για τον έλεγχο του σωματικού βάρους είναι το ισοζύγιο ενέργειας. Τι είναι; Είναι καταρχήν μια ισορροπία. Από τη μια μεριά είναι η ενέργεια που προσλαμβάνουμε με τη διατροφή μας (οι συνολικές θερμίδες των τροφίμων που καταναλώνουμε δηλαδή) και από την άλλη είναι η ενέργεια που δαπανούμε (οι θερμίδες δηλαδή που «χρησιμοποιούμε-καίμε»- προκειμένου να εκτελέσουμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες). Για να παραμείνει λοιπόν το σωματικό μας βάρος σταθερό πρέπει το ισοζύγιο να είναι μηδενικό. Στην περίπτωση που είναι θετικό, το βάρος μας αυξάνεται ενώ στην αντίθετη όταν είναι αρνητικό, χάνουμε κιλά. Από τα παραπάνω, είναι φανερό ότι δύο παράγοντες καθορίζουν την ισορροπία στο σωματικό μας βάρος. Η διατροφή και αντίστοιχα η δραστηριότητα. Που σημαίνει ότι η δύσκολη οδός είναι ανάγκη να περιλαμβάνει και τις δύο παραμέτρους. Να μην επικεντρώνει στη μία μόνο.

Παρόλο λοιπόν που πλέον έχει αναγνωριστεί από πολλούς η αξία της ισορροπημένης διατροφής, φαίνεται ότι ο κόσμος δε δίνει την ανάλογη βαρύτητα και προσοχή στη δραστηριότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ένας στους 3 ενήλικες δεν είναι αρκετά δραστήριος με τα ποσοστά να διαμορφώνονται έτσι που το ασθενές φύλο να προηγείται αλλά και τις χώρες υψηλού εισοδήματος να είναι λιγότερο δραστήριες. Επίσης, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας αναφέρεται σήμερα ως 4ος κύριος παράγοντας κινδύνου για θνησιμότητα προκαλώντας περίπου 3.2 εκατομμύρια θανάτους. Στην παραπάνω εικόνα έχει συμβάλλει το γεγονός ότι πολλά σύγχρονα πλέον επαγγέλματα δεν απαιτούν καθόλου κίνηση αλλά αντίθετα επιβάλλουν τη συνεχή καθήλωση του ατόμου μπροστά στον υπολογιστή ή απλά σε ένα γραφείο. Μπορεί λοιπόν η τεχνολογία να έχει εισβάλει στη ζωή μας κάνοντάς τη πιο εύκολη, ταυτόχρονα όμως μας χτυπά ένα κουδουνάκι ότι μπορεί να τη βάζει σε κίνδυνο σε επίπεδο υγείας.

Ως φυσική δραστηριότητα ορίζεται κάθε κίνηση του σώματος που παράγεται από τους σκελετικούς μύες και απαιτεί ενεργειακή δαπάνη – συμπεριλαμβάνονται δραστηριότητες που αναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια εργασίας, παιχνιδιού, μεταφοράς τσάντας με ψώνια, ταξιδιών, και συμμετοχής σε δραστηριότητες αναψυχής (ΠΟΥ, 2015). Η διάρκεια, η συχνότητα, και η ένταση χαρακτηρίζουν το είδος της δραστηριότητας και κατά συνέπεια επηρεάζουν τις ενεργειακές δαπάνες. Οι μεγάλης διαρκείας, πιο συχνές, και μεγαλύτερης έντασης δραστηριότητες απαιτούν περισσότερες θερμίδες. Συνεπάγεται ότι όσο πιο δραστήριος είναι κανείς τόσο περισσότερες θερμίδες μπορεί να προσλαμβάνει την ημέρα καθώς μπορεί να τις χρησιμοποιήσει για την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων του.

Γενικά, η άσκηση μάς συντροφεύει με τα οφέλη της σε όλη τη διάρκεια της φυσιολογικής μας ανάπτυξης (μέχρι και όταν γεράσουμε). 150 λεπτά άσκηση μέτριας έντασης (δηλαδή σε ρυθμό λίγο πριν ξεκινήσει κανείς να λαχανιάζει) συστήνεται για τους ενήλικες εβδομαδιαίως και οι ευεργετικές επιδράσεις δεν είναι λίγες: ενδυνάμωση του μυοσκελετικού συστήματος, βελτίωση καρδιοαναπνευστικής κατάστασης και καλύτερη ανοχή στη γλυκόζη (αποφυγή διαβήτη), μείωση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού και εντέρου. Επίσης οδηγεί σε λιγότερα περιστατικά καρδιαγγειακών νοσημάτων με παράλληλη μείωση των δεικτών χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων. Τέλος συνεισφέρει στην πνευματική διαύγεια, ενισχύει την αυτοπεποίθηση, και μειώνει την κατάθλιψη.

Από την άλλη μεριά, σε ότι αφορά τη διατροφή, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, ο βασικός μεταβολισμός (που αντιστοιχεί στην ενέργεια που χρειάζεται ο οργανισμός καθημερινά για να επιτελέσει τις βασικές του λειτουργίες), μπαίνει σε ρυθμό ελάττωσης μετά την ηλικία των 25-30. Για να αντιπαρέλθουμε επομένως αυτής της υποχρεωτικής πτώσης, ο καλύτερος σύμμαχος που μπορούμε να αποκτήσουμε είναι η άσκηση. Κι αυτό γιατί η φυσική δραστηριότητα προσφέρει ψυχοσωματική ευεξία και βελτιώνει την ποιότητα ζωής σε βαθμό που γίνεται συνήθεια, οπότε δύσκολα κανείς τη ξεχνά.

Συμπερασματικά, τόσο η διατροφή όσο και η άσκηση αποτελούν τρόπο ζωής. Οι μεταβολές έρχονται με αλλαγή της συμπεριφοράς και η επιτυχία εξαρτάται από την μακροχρόνια υιοθέτηση, όχι από την απλή προσωρινή προσκόλληση. Ο συνδυασμός διατροφής και άσκησης προάγει την υγεία για αυτό και αποτελούν μια υπόθεση μακροπρόθεσμη. Αν αποφασίσεις να αλλάξεις (ουσιαστικά τον τρόπο που σκέφτεσαι), να ξέρεις ότι πρόκειται για μια διαδικασία που θα διαρκέσει. Η πειθαρχία θα πρέπει να κερδίσει την επιπολαιότητα και η συνήθεια να γίνει επιλογή.

Ακολουθείστε το δύσκολο μονοπάτι και αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας. Ξεκινήστε δραστηριότητες αλλά χωρίς να πιεστείτε. Δοκιμάστε. Μέχρι να βρείτε εκείνη που σας ταιριάζει. Κι αν δεν σας αρέσει προς το παρόν τίποτα, μην κολλάτε στον καναπέ. Πάρτε τα βουνά, πηγαίνετε ταξίδια. Όχι άλλο οθόνη. Ό,τι έχετε δει μέχρι τώρα, ζήστε το μόνοι σας! Η φύση είναι εκεί έξω, πλούσια σε εικόνες και σας περιμένει!

«Η φυσική δραστηριότητα όχι μόνο μπορεί να προσθέσει πολλά χρόνια στη ζωή, αλλά ακόμη πιο σπουδαίο είναι ότι μπορεί να προσθέσει ζωή στα χρόνια (Morris, J.)».